การเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการขนมปุยฝ้ายโดยการใช้พืชให้สี

สีของอาหารเป็นลักษณะแรกที่ได้รับทางสัมผัส ซึ่งผู้บริโภคใช้ในการเลือก และยอมรับอาหารนั้น ๆ โดยอาหารเกือบทุกชนิดตั้งแต่วัตถุดิบจนถึงผลิตภัณฑ์สุดท้าย มีสีที่ยอมรับโดยผู้บริโภคแตกต่างกันขี้นอยู่กับสังคม ภูมิศาสตร์ ความชอบของ สวยงาม และพื้นฐานของผู้บริโภค
สีผสมอาหารเป็นวัตถุเจือปนอาหารชนิดหนึ่ง ซึ่งผู้ผลิตอาหารใช้ผสมลงไปในอาหารเพื่อปรุงแต่งอาหารนั้นให้แลดูสวยงามหรือกลบเกลื่อนลักษณะอาหารที่เสื่อมสภาพให้คล้ายสีของอาหารตามธรรมชาติ รวมทั้งการแต่งสีเพื่อช่วยให้ดู คล้ายอาหารที่มีคุณภาพสูง เช่น อาหารที่ใช้ไข่เป็นส่วนผสม ปรากฎว่าในการผลิต จริงใช้ไข่เพียงเล็กน้อย หรือไม่ได้ไส่เลย แต่ใช้สีเหลืองผสมลงไปให้เป็นสีของไข่
โดยทั่วไปการใช้สีผสมอาหารใช้เพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ กัน คือ
1. เพื่อแต่งสีผลิตภัณฑ์อาหารที่ไม่มีสี
2. เพื่อแต่งสีผลิตภัณฑ์อาหารซึ่งอาจสูญเสียหรือเปลี่ยนไปมากในระหว่างกระบวนการผลิตหรือการเก็บรักษา
3. เพื่อแต่งสีผลิตภัณฑ์อาหารที่มีสีธรรมชาติแปรเปลี่ยนตามฤดูกาลและสภาพภูมิอากาศ
ทั้งนี้อาจกล่าวโดยสรุปได้ว่า การเติมสีในอาหารก็เพื่อทำให้ผลิตภัณฑ์อาหาร เป็นที่จดจำและมีลักษณะที่ดีที่ผู้บริโภคต้องการและยอมรับ
การใช้สีผสมอาหารเพื่อแต่งสีของอาหาร จะต้องเลือกชนิดของสีผสมอาหาร ที่ปลอดภัยต่อผู้บริโภค และใช้ในปริมาณที่ไม่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค โดยสีผสม อาหารที่ใช้ควรมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้
1. ไม่ทำให้คุณสมบัติของอาหารเปลี่ยนไปในทางเลวลง
2. มีความอยู่ตัวในอาหาร
3. ไม่เกิดปฎิกริยากับผลิตภัณฑ์อาหารและบรรจุภัณฑ์ที่ใช้
4. ง่ายต่อการใช้ในผลิตภัณฑ์
5. ราคาถูก
6. ให้ความเข้มของสีสูง
สีผสมอาหารโดยทั่วไป อาจแบ่งเป็น 2 พวกใหญ่ ๆ คือ
1. สีสังเคราะห์ หมายถึง สีอินทรีย์ที่ได้จากการสังเคราะห์ ซึ่งมีลักษณะถูกต้อง ตามข้อกำหนดและปลอดภัยต่อการบริโภค
2. สีธรรมซาติ ได้แก่ สีที่ได้จากการสกัดจากวัตถุดิบธรรมชาติผ่านการ พิจารณาในเรื่องส่วนประกอบ กรรมวิธีการผลิต ความบริสุทธิ์และอื่นๆ จนแน่ใจว่า ปลอดภัยต่อการบริโภค
สีธรรมชาติจากพืชให้สีน่าจะเป็นทางออกที่ดีสำหรับผลิตภัณฑ์อาหารชนิดต่างๆ ที่ต้องการให้มีสีสันน่ารับประทาน เพราะสีจากพืชให้สีมีความปลอดภัย และยังมีสรรพคุณทางยาหลายประการ ประกอบกับเป็นพืชที่หาง่ายในท้องถิ่น เช่น สีจากดอกอัญชัน ใบเตย ฟักทอง กระเจี๊ยบแดง ดอกคำฝอย ฯลฯ
ขนมปุยฝ้ายเป็นขนมประเภทหนึ่งที่มีคุณค่าทางโภชนาการและเป็นที่นิยมรับประทานของคนทุกวัย เพราะมีสีสันและลักษณะที่ชวนรับประทาน โดยหากทำความเข้าใจหรือให้ข้อมูลด้านโภชนาการเพิ่มเติมเกี่ยวกับพืชให้สีแก่ผู้บริโภค ก็น่าจะเป็นการเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการ รูปลักษณ์ของขนม ตลอดจนสร้างความปลอดภัยในการบริโภค
จากการใช้สีจากพืชให้สีไปใช้ในการทำขนมปุยฝ้าย ซึ่งได้แก่ สีน้ำเงินจากดอกอัญชัน สีแดงจากผลกระเจี๊ยบ สีเหลืองจากฟักทอง สีเขียวจากเตยหอม สีม่วงจากการผสมสีน้ำเงินจาก ดอกอัญชันกับน้ำมะนาว และสีม่วงจากการผสมสีน้ำเงินจากดอกอัญชันกับสีแดงจากผลกระเจี๊ยบ เมื่อตรวจสอบคุณภาพของขนมที่ได้ พบว่าจะได้ขนมที่มีสี กลิ่น และรสชาติหลากหลาย โดยเปรียบเทียบกับขนมที่ไม่ได้เติมสี
ขนมปุยฝ้ายสีเขียวจากน้ำคั้นใบเตยมีสีเขียวเข้ม กลิ่นหอม เนื้อขนมขึ้นฟูและอ่อนนุ่ม รสชาติแตกต่างจากขนมปุยฝ้ายที่ไม่เติมสีเล็กน้อย
ขนมปุยฝ้ายสีเหลืองจากน้ำคั้นฟักทอง ได้ขนมสีเหลืองทอง เนื้อขนมขึ้นฟูและอ่อนนุ่ม รสชาติแตกต่างจากขนมปุยฝ้ายที่ไม่เติมสีเล็กน้อย
ขนมปุยฝ้ายจากน้ำคั้นกระเจี๊ยบสีแดง ได้ขนมสีม่วงอ่อน เนื้อขนมขึ้นฟูและอ่อนนุ่ม รสชาติแตกต่างจากขนมปุยฝ้ายที่ไม่เติมสีคือมีรสเปรี้ยวตามลักษณะของผลกระเจี๊ยบ
ขนมปุยฝ้ายจากน้ำคั้นดอกอัญชันสีน้ำเงิน และสีม่วงของดอกอัญชันผสมมะนาว ได้ขนม สีน้ำเงิน และสีม่วงเข้ม เนื้อขนมขึ้นฟูและอ่อนนุ่ม รสชาติแตกต่างจากขนมปุยฝ้ายที่ไม่เติมสีเล็กน้อย
ในส่วนของสีสันที่ได้มีความแปลกใหม่ดึงดูดใจผู้บริโภค เพราะในปัจจุบันผู้บริโภคสนใจเรื่องสุขภาพมากขึ้น การใช้สีจากพืชให้สีจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับอาหารปลอดภัยเพื่อสุขภาพที่ดี

ความสำคัญและความสัมพันธ์ของการใช้นวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อแก้ปัญหาและพัฒนาท้องถิ่น

นวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเป็นวิธีการปฏิบัติใหม่ๆ ที่แปลกไปจากเดิม โดยอาจจะได้มาจากการคิดค้นพบวิธีการใหม่ๆ ขึ้นมา หรือการปรุงแต่งของเก่าให้มีความเหมาะสมและสิ่งเหล่านี้ได้รับการทดลองพัฒนามาจนเป็นที่เชื่อถือได้แล้วว่าได้ผลดีในทางปฏิบัติ ทำให้ระบบก้าวไปสู่จุดหมายปลายทางได้อย่างมีประสิทธิภาพขึ้น
การพัฒนาอุตสาหกรรมต่างๆ ของประเทศไทยมักกระจุกตัวอยู่ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล การกระจายรายได้ไปยังพื้นที่อื่นๆ ของประเทศด้วยการนำนวัตกรรมมาใช้ให้เป็นประโยชน์จึงเป็นสิ่งจำเป็น การสร้างเครือข่ายทางเทคโนโลยีโดยการร่วมมือกับสถาบันต่างๆ จะช่วยสร้างสรรค์นวัตกรรมในท้องถิ่นให้มีศักยภาพทางการแข่งขันในตลาด
ในปัจจุบันประเทศต่างๆ ทั่วโลกกำลังประสบปัญหาวิกฤตสุขภาพ อาหาร และพลังงาน จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเร่งผลักดันนวัตกรรมเพื่อแก้ปัญหาวิกฤตการณ์นี้ เช่น การใช้องค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เพื่อส่งเสริมผลิตภัณฑ์ นวัตกรรมด้านสมุนไพรเพื่อลดการนำเข้ายา ในด้านอาหารควรส่งเสริมอาหารอินทรีย์ (organic food) เพื่อให้ประชาชนได้บริโภคอาหารปราศจากสารพิษ และส่งเสริมให้ประชาชนได้รับความรู้และข้อมูลข่าวสารในเรื่องเภสัชโภชนศาสตร์ (nutraceulical) เพื่อให้คนไทยมีสุขภาพที่ดีอย่างยั่งยืน ในการแก้ปัญหาวิกฤตพลังงาน ประเทศไทยต้องเร่งส่งเสริมให้เกิดการใช้นวัตกรรมทางพลังงานบนพื้นฐานของการพึ่งพาตนเองและประหยัดพลังงาน เช่น การใช้เซลล์แสงอาทิตย์ การใช้พืชไวต่อแสงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของเซลล์แสงอาทิตย์ นอกจากนี้เรายังมีความจำเป็นที่จะต้องจัดสรรพื้นที่อย่างรอบคอบเพื่อการเพาะปลูก โดยส่วนหนึ่งเป็นเนื้อที่เพาะปลูกพืชอาหาร อีกส่วนหนึ่งเป็นพื้นที่เพาะปลูกพืชพลังงาน
นวัตกรรมเพื่อการยกระดับผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นทุกท้องถิ่นควรจะมีนวัตกรรมที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ โดยใช้วัตถุดิบที่หาได้ในท้องถิ่น นวัตกรรมไม่จำเป็นต้องเป็นผลิตภัณฑ์เพียงอย่างเดียว อาจจะมุ่งเน้นการให้บริการก็ได้ ควรมีลักษณ์ small and beautiful เพื่อไม่ให้เกิดหนี้สินที่จะสร้างปัญหากับท้องถิ่น นอกจากนี้นวัตกรรมท้องถิ่นจะช่วยส่งเสริมให้ท้องถิ่นมีรายได้จากการท่องเที่ยวอีกด้วย
นอกจากนี้ในการพัฒนานวัตกรรมเพื่อยกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชนให้มีประสิทธิภาพ จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องให้ความรู้และความเข้าใจแก่ชุมชนให้เข้าใจกระบวนการเปลี่ยนแปลง ซึ่งนวัตกรรมนี้จะต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่องเพื่อให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี และตลาด

องค์ประกอบและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง การศึกษาวิจัย การจดลิทธิบัตร ลิขสิทธิ์

การจดลิขสิทธิ์
1. ความหมาย
ลิขสิทธิ์ หมายถึง สิทธิ์แต่เพียงผู้เดียวของผู้สร้างสรรค์งานที่กระทำการใดๆ เกี่ยวกับงานที่ผู้สร้างสรรค์ได้จัดทำขึ้น ซึ่งผลงานนั้นเกิดขึ้นจากการใช้สติปัญญา ความรู้ความสามารถและความวิริยะอุตสาหะ ถือเป็น “ทรัพย์สินทางปัญญา” โดยสามารถซื้อขายโอนสิทธิ์กันได้ทั้งทางมรดกหรือโดยวิธีอื่นๆ ซึ่งจะกระทำกันเป็นลายลักษณ์อักษรหรือทำเป็นสัญญาและจะโอนสิทธิ์ทั้งหมดหรือบางส่วนก็ได้
2. ขอบข่าย
ลิขสิทธิ์จะมีได้ในงานต่างๆ 9 ประเภท คือ
2.1 งานวรรณกรรม เช่น หนังสือ สิ่งเขียน สิ่งพิมพ์ โปรแกรมคอมพิวเตอร์
2.2 งานนาฏกรรม ได้แก่ งานเกี่ยวกับการรำ การเต้น การทำท่าหรือการแสดงที่ประกอบขึ้นเป็นเรื่องราว
2.3 งานศิลปกรรม ได้แก่ งานจิตกรรม งานประติมากรรม งานสถาปัตยกรรม ภาพถ่าย
2.4 งานดนตรีกรรม ได้แก่ งานที่เกี่ยวกับเพลง ทำนองและเนื้อร้อง เป็นต้น
2.5 งานโสตทัศนวัสดุ เช่น วิดีโอเทป แผ่นเลเซอร์ดิสก์
2.6 งานภาพยนตร์
2.7 งานสิ่งบันทึกเสียง เช่น เทปเพลง คอมแพ็คดิสก์
2.8 งานแพร่เสียงและภาพ เช่น งานที่นำออกเผยแพร่ทางวิทยุกระจายเสียงหรือโทรทัศน์
2.9 งานอื่นใดอันเป็นงานในแผนกวรรณคดี แผนกวิทยาศาสตร์ หรือแผนกศิลปะ
3. ขั้นตอนการจดลิขสิทธิ์
3.1 กรอกข้อมูลและระบุรายละเอียดต่างๆ เช่น ชื่อเจ้าของลิขสิทธิ์ สถานที่ติดต่อ ชื่อผลงาน ประเภทของงาน ปีที่สร้างสรรค์ เป็นต้น
3.2 กรณีที่เจ้าของลิขสิทธิ์มีมากกว่า 1 คน ให้ระบุข้อมูลเพิ่มเติมในใบต่อท้าย
3.3 ให้ระบุวิธีการและขั้นตอนในการสร้างสรรค์ผลงานโดยย่อหรือแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงานในแบบแสดงรายละเอียกเกี่ยวการสร้างสรรค์ผลงาน
3.4 ระบุชื่อเจ้าของลิขสิทธิ์ ที่อยู่ ประเภทของงาน ชื่อผลงาน ระบุวันที่ยื่นคำขอและเป็นผู้ลงนามในหนังสือรับรองความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์
3.5 แนบผลงานลิขสิทธิ์ที่ใช้ยืนประกอบคำขอ
4. เอกสารหลักฐานประกอบคำขอ
4.1 สำเนาบัตรประชาชน (กรณีเป็นบุคคลธรรมดา)
4.2 สำเนาหนังสือรับรองนิติบุคคลที่นายทะเบียนออกให้ไม่เกิน 6 เดือนของเข้าของลิขสิทธิ์ (กรณีเป็นนิติบุคคล)
4.3 หนังสือมอบอำนาจติดอากรแสตมป์ 30 บาท พร้อมสำเนาผู้รับมอบอำนาจ (กรณีมอบอำนาจ)
4.4 หน่วยงานหรือองค์กรรัฐใช้สำเนาหนังสือแต่งตั้งจากผู้บริหารหน่วยงานรวมทั้งสำเนาบัตรประชาชนของผู้ยื่นคำขอ
4.5 ผลงานลิขสิทธิ์ที่สร้างสรรค์ 1 ชุด
5. สถานที่ติดต่อเกี่ยวกับลิขสิทธิ์
5.1 ส่วนจัดการงานลิขสิทธิ์ สำนักลิขสิทธิ์ กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์
5.2 สำนักงานพาณิชย์จังหวัดทุกจังหวัดที่เจ้าของลิขสิทธิ์มีภูมิลำเนาอยู่
***ไม่มีค่าธรรมเนียมใดๆ ทั้งสิ้น***
การจดสิทธิบัตร
1. ความหมาย
สิทธิบัตร หมายถึง หนังสือสำคัญที่รัฐออกให้เพื่อคุ้มครองการประดิษฐ์คิดค้นหรือการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่มีลักษณะตามที่กำหนดในกฎหมาย กฏกระทรวง และระเบียบว่าด้วยสิทธิบัตร พ.ศ.2522 เป็นทรัพย์สินทางปัญญาที่เกี่ยวกับการคิดค้นหรือออกแบบเพื่อให้ได้สิ่งของ เครื่องใช้หรือสิ่งอำนวยความสะดวก เช่น การประดิษฐ์รถยนต์ โทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ หรือการออกแบบไม่ให้เหมือนคนอื่น เช่น ลวดลายบนจานข้าว ขวดบรรจุน้ำดื่ม
2. ขอบข่าย
สิทธิบัตร มี 3 ประเภท คือ
2.1 สิทธิบัตรการประดิษฐ์ คือ การคิดค้นเกี่ยวกับกลไก โครงสร้าง ส่วนประกอบของสิ่งของเครื่องใช้ เช่น กลไกของเครื่องยนต์ ยารักษาโรค หรือการคิดค้นกรรมวิธีประดิษฐ์สิ่งของ เช่น วิธีการใช้การผลิตสินค้า การเก็บรักษาพืชผลไม้ไม่ให้เน่าเสียเร็ว เป็นต้น
2.2 สิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ คือ การออกแบบรูปร่าง ลวดลาย หรือสีสัน ที่มองเห็นได้จากภายนอก เช่น การออกแบบรูปร่างของแก้วน้ำ เป็นต้น
2.3 อนุสิทธิบัตร เป็นการให้ความคุ้มครองสิ่งประดิษฐ์คิดค้น เช่นเดียวกับสิทธิบัตรการประดิษฐ์ แต่การประดิษฐ์ที่จะขอรับอนุสิทธิบัตรเป็นการประดิษฐ์ที่มีการปรับปรุงเพียงเล็กน้อย และมีประโยชน์ใช้สอยมากขึ้น
3. ขั้นตอนการจดสิทธิบัตร
3.1 ยื่นคำขอสิทธิบัตร ต้องยื่นเอกสารคำขอพร้อมชำระค่าธรรมเนียม
3.2 ตรวจสอบขั้นต้น เมื่อยื่นคำขอแล้วหากมีการแก้ไขเจ้าหน้าที่จะแจ้งให้ผู้ขอหรือตัวแทนทราบเพื่อทำการแก้ไขให้ถูกต้อง ภ3.3 ประกาศโฆษณา เมื่อคำขอถูกต้องเรียบร้อบเจ้าหน้าที่จะแจ้งให้ผู้ขอจ่ายค่าธรรมเนียมการประกาศโฆษณา 250 บาท โดยประกาศโฆษณาในหนังสือประกาศโฆษณาคำขอสิทธิบัตร เพื่อเปิดโอกาสให้มีการคัดค้าน โดยผู้คัดค้านต้องยื่นคำคัดค้านภายใน 90 วัน นับแต่วันประกาศโฆษณา
3.4 หลังประกาศโฆษณาผู้ขอต้องยื่นขอให้ตรวจสอบการประดิษฐ์ พร้อมชำระค่าธรรมเนียม โดยดำเนินการภายใน 5 ปี ตั้งแต่วันประกาศโฆษณา
3.5 ออกสิทธิบัตร เจ้าหน้าที่จะสืบค้นเอกสารว่าเคยมีสิ่งประดิษฐ์เดียวกันหรือคล้ายกันหรือไม่ ถ้าคำขอถูกต้องเป็นไปตามเงื่อนไขของกฏหมายเจ้าหน้าที่จะแจ้งให้ผู้ขอมาชำระค่าธรรมเนียมการรับจดทะเบียนและออกสิทธิบัตรให้ผู้ขอต่อไป
4. เอกสารประกอบคำขอ
4.1 แบบพิมพ์คำของรับสิทธิบัตร
4.2 รายละเอียดการประดิษฐ์
4.3 ข้อถือสิทธิ์
4.4 บทสรุปการประดิษฐ์
4.5 รูปเขียน (ถ้ามี)
4.6 เอกสารอื่นๆ (ถ้ามี)
5. สถานที่ติดต่อเกี่ยวกับสิทธิบัตร
5.1 ส่วนบริหารงานจดทะเบียน สำนักสิทธิบัตร กรมทรัพย์สินทางปัญญา
5.2 สำนักงานพาณิชย์จังหวัดทุกแห่ง
*** ชำระค่าธรรมเนียมเป็นรายปีภายใน 90 วัน นับจากวันที่ได้รับแจ้ง***

กระติบข้าวชาวอีสาน

กระติบข้าวชาวอีสาน

ภูมิปัญญา คือ แบบแผนการดำเนินชีวิตที่มีคุณค่า แสดงถึงความเฉลียวฉลาดของบุคคลและสังคมซึ่งได้สั่งสมปฏิบัติสืบต่อกันมา
กระติบข้าวของชาวอีสานเป็นภาชนะเก็บอาหารที่ทางคุณค่ามากด้วยภูมิปัญญา เก็บความร้อนได้ดี ในขณะที่ยอมให้ไอน้ำระเหยออกไปได้ ทำให้ข้าวเหนียวที่บรรจุภายในกระติบไม่แฉะด้วยไอน้ำ ต่างจากกระติกน้ำแข็ง ที่พ่อค้าแม่ค้าข้าวเหนียวส้มตำบางร้านนำมาใช้บรรจุข้าวเหนียวเพื่อรอขายซึ่งจำเป็นต้องใช้ผ้าขาวรองอีกทีก่อนบรรจุข้าวเหนียว แต่เม็ดข้าวที่อยู่รอบขอบกระติกก็ยังแฉะอยู่ดี
เคล็ดลับของการสารกระติบข้าวอยู่ที่การสานภาชนะเป็นสองชั้น ชั้นในสุดจะสานด้วยตอกไม้ให้มีความห่างเล็กน้อยเพื่อให้ไอน้ำระเหยออกจากข้าวไปสู่ช่องว่างภายในก่องหรือกระติบข้าวได้ ชั้นนอกสุดจะสานด้วยตอกที่มีความชิดแน่นกว่าเพื่อเก็บความร้อนเอาไว้ ไอน้ำที่มีความร้อนอยู่ภายในช่องว่างนี้จะช่วยทำให้ข้าวเหนียวที่อยูภายในกระติบยังคงความร้อนได้อีกนาน โดยเมล็ดข้าวจะไม่มีไอน้ำเกาะ
ฝากระติบและตัวกระติบจะมีลักษณะเหมือนกัน เพียงแต่มีขนาดที่ต่างกันเล็กน้อย สามารถสวมใส่กันได้พอดี ในส่วนตัวกระติบจะมีฐานรองทำจากก้านตาลขดเป็นวงกลม มีขนาดเล็กกว่าตัวกระติบเล็กน้อย ยึดด้วยหวายให้ติดกับตัวกระติบ

ขั้นตอนการสานกระติบข้าว
1. การเตรียมไม้ไผ่สำหรับการสานกระติบข้าวนั้น ควรมีอายุไม่เกินหนึ่งปี โดยเลือกไผ่ที่โตเพียงฝนเดียวมาทำก่องข้าวหรือสานกระติบ สำหรับไผ่ที่ใช้ทำกระติบได้ดีที่สุดจะมีอายุประมาณ 4-5 เดือน
การเลือกไม้ไผ่ จะเลือกไม้ที่มีข้อปล้องยาวและตรง มีผิวเรียบเป็นมันนำมาตัดข้อปล้องทางหัวและท้ายออก โดยใช้เลื่อยตัดรอบไม้ไผ่เพื่อป้องกันผิวไผ่ฉีก ขนาดของปล้องไม้ไผ่หนึ่ง ควรมีความยาวประมาณ 30-40 เซนติเมตร จากนั้นจึงใช้มีดโต้ผ่าออกเป็นชิ้นๆ แล้วใช้มีดตอกจักเป็นตอกขูดเปลือกสีเขียว ของมันออกและตากแดดเพื่อเก็บรักษาเอาไว้ก่อนจะทำงานสาน
2. เมื่อเหลาไม้ไผ่จนมีขนาดเหลือความหนาประมาณ 0.05 เชนติเมตร ก็จะขูดเสี้ยนไม้ออก เพื่อให้ตอกมีความเรียบและอ่อนบางที่สุด กระติบที่ได้ก็จะสวย และเวลาสานถ้าหากว่าเป็นตอกอ่อนก็จะทำให้สานง่ายไม่เจ็บมืออีกด้วย
3. เมื่อได้ตอกมาประมาณ 100-150 เส้นแล้ว ก็จะเริ่มสานกระติบข้าวได้ บางครั้งผู้สานต้องการเพิ่มลวดลายในการสานกระติบก็จะย้อมสีตอกก่อนก็มี ส่วนใหญ่จะใช้สีผสมลงในกระบอกไม้ไผ่แล้วนำมาย้อมตอกให้เป็นสีสันตามที่ตัวเองต้องการ
เมื่อลงมือสานมักจะเริ่มต้นสานใช้ตอก 6 เส้น แล้วสานด้วยลายสอง โดยทิ้งชายตอกให้เหลือประมาณ 5 เซนติเมตร เมื่อสานได้ยาวจนชายตอกอีกด้านเหลือประมาณ 3 เซนติเมตรให้นำชายทั้งสองข้างมาประกับกันโดยใช้ลายสอง และเมื่อนำมาประกบกันได้แล้วด้วยลายสอง ก็จะม้วนชายตอกที่ไม่ต้องการอีกทีด้วยการสานลายสองเวียน
การสานกระติบให้ประกบซ้อนกันเป็นสองชั้น ก็เพื่อช่วยเก็บความร้อนให้อยู่ได้ชั่วขณะหนึ่งพอที่จะทำให้ได้กินข้าวเหนียวที่ไม่แข็งเกินไป นอกจากนั้นกระติบข้าวที่ทำจากไม้ไผ่ยังช่วยดูดซับเอาหยาดน้ำที่อยู่ภายในที่จะเป็นตัวทำให้ข้าวเปียกหรือแฉะได้อีกด้วย 4. การขึ้นลายกระติบ ซึ่งจะขึ้นอยู่กับความต้องการของคนที่สานว่าต้องการใช้ลายอะไร เพราะแต่ละลายจะขึ้นต่างกัน ลายกระติบที่นิยมสาน คือ “ลายข้างกระแตสองยืนและสามยืน” การขึ้นลายสองนั้น จะยกตอก 2 เส้นแล้วทิ้ง 2 เส้น และเมื่อขึ้นลายไปได้ประมาณครึ่งหนึ่งของความยาวของตอกแล้ว ก็จะสานต่อด้วยลายสามนอนหรือลายคุบ จากนั้นจึงสานด้วยลายสองยืนอีกครั้งเพื่อความแข็งแรงของกระติบข้าว จากนั้นจึงม้วนเก็บชายตอกด้วยการพับครึ่งเข้าไปข้างในทั้งสองข้างและบีบเพื่อตกแต่งให้สวยงาม
5. ส่วนก้นของกระติบข้าวนั้นจะสานเป็นแผ่นแบนสองอันมาประกบกันเข้าแล้วผูกติดกับส่วนตัวกระติบ เรียกขั้นตอนนี้ว่า “อัดตุ๋” ซึ่งมีการเย็บอยู่สองวิธีคือ การเย็บโดยใช้หวาย กับเย็บด้วยการใช้ด้ายเย็บ แต่การเย็บด้วยหวายนั้นให้ความสวยงามตามธรรมชาติ และมีความแข็งแรงกว่าการเย็บด้วยด้าย แต่ปัญหาก็คือหวาย จะหายากในปัจจุบัน
6. ฐานของกระติบ ซึ่งคนอีสานจะเรียกว่า “ตีนติบข้าว” เป็นส่วนหนึ่งมี่ต้องรับน้ำหนักและจำเป็นที่จะต้องทำให้แข็งแรง ดังนั้นส่วนใหญ่จึงใช้ก้านตาลมาเหลาแล้วโค้งให้เป็นวงกลมเท่ากับขนาดของก้นกระติบข้าว ก้านตาลที่ใช้จะต้องตรงไม่คดเบี้ยวและมีความยาวประมาณ 1 เมตรขึ้นไป นำก้านตาลที่ตัดได้มาเหลาเอาหนามตาลออก ผ่าตามความยาวของก้านตาล ซึ่งก้านตาล 1 ก้านใหญ่สามารถทำตีนกระติบได้ 1-2 อัน จากนั้นจึงผ่าเกลาให้เรียบเสมอกัน นำมาม้วนแล้วทิ้งไว้ให้แห้งโดยใช้เวลาประมาณ 15-20 วันเป็นอย่างน้อย
7. ฝากระติบข้าวนั้นจะสานเช่นเดียวกับตัวกระติบเพียงแต่ให้ใหญ่กว่าเพื่อสวมครอบปิดเปิดได้ กระติบข้าวที่สานเสร็จแล้วไม่ควรเก็บไว้ในที่ชื้น เพราะจะทำให้ขึ้นราได้ง่ายและมีมอดเจาะ และควรเก็บไว้ในที่มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก
ข้อเสนอแนะ
1. การเลือกไม่ไผ่ควรเลือกไม้ไผ่ที่มีปล้องยาวอายุประมาณ 10 เดือน ถึง 1 ปี
2. การจักตอกต้องมีความกว้าง ความยาวเท่าๆ กัน ทุกเส้น เพื่อจะได้กระติบรูปร่างสวยงาม
3. ก่อนที่จะเหลาหรือขูดเส้นตอก ให้นำเส้นที่จักแล้วแช่น้ำประมาณ 1 ชั่วโมง เพื่อให้เส้นตอกอ่อนนุ่มเพื่อจะได้ขูดเหลาได้ง่ายขึ้น แล้วนำไปตากแดดให้แห้งสนิท เพื่อป้องกันเชื้อราก่อนลงมือสาน
4. การสานเป็นลวดลายต่างๆ ที่น่าสนใจจะสามารถจำหน่ายได้ในราคาดีขึ้น
5. สามารถประยุกต์เป็นของชำร่วยแบบต่างๆ ได้มากมาย เช่น กล่องใส่กระดาษชำระ กระเป๋า แจกัน
6. การใช้สีย้อมไหมมาย้อมเส้นตอกจะทำให้ลวดลายสีสันสวยงามขึ้น
7. การตกแต่งฝาบนด้วยการทำคิ้วจะทำให้มีความสวยงามและคงทน

นี่คือภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ไม่อาจมองข้ามได้ เพราะเพียงหัตถกรรมพื้นบ้านธรรมดาเช่นนี้ กลับกลายเป็นรายได้อีกทางหนึ่งให้กับชุมชน อนาคตงานจักสานจะดำเนินไปในทิศทางใด ก็ขึ้นอยู่กับคนรุ่นใหม่ที่จะช่วยกันอนุรักษ์ไว้

ที่มา
1. http://www.isangate.com/
2. http://www.img156.imageshack.us/
3. http://www.wcs.hopto.org/
4. http://www.sawasdeenakhonphanom.com/
5. http://www.geocities.com/

ความหมาย ความสำคัญ และรูปแบบของนวัตกรรม

ความหมาย ความสำคัญและรูปแบบของนวัตกรรม
ผู้เขียน ธัญรส เหมจินดา

นวัตกรรม (innovation) หมายถึง การทำสิ่งต่างๆ ด้วยวิธีใหม่ๆ และยังอาจหมายถึงการเปลี่ยนแปลงทางความคิด การผลิต กระบวนการหรือองค์กร ไม่ว่าการเปลี่ยนแปลงนั้นจะเกิดขึ้นจากการปฏิวัติ การเปลี่ยนแปลงอย่างถอนรากถอนโคน หรือการพัฒนาต่อยอด โดยใช้ความสามารถในการใช้ความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ ทักษะ และประสบการณ์ทางเทคโนโลยี หรือการจัดการมาพัฒนา และผลิตเครื่องมือใหม่ๆ กระบวนการใหม่ หรือบริการใหม่ ซึ่งตอบสนองความต้องการของตลาด อาจสรุปได้ว่า นวัตกรรม หมายถึง สิ่งประดิษฐ์ หรือสิ่งใหม่ที่ต้องการสร้างขึ้นเพื่อนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์นั่นเอง
ความสำคัญของนวัตกรรม
การส่งเสริมให้เยาวชนมีการพัฒนาความสามารถด้านนวัตกรรม จะทำให้ประเทศมีความได้เปรียบในการแข่งขันกับประเทศอื่น มีความคิดสร้างสรรค์และสามารถพัฒนาเทคโนโลยีให้เจริญรุดหน้า มีการนำความรู้ความสามารถและความคิดสร้างสรรค์ไปใช้อย่างมีประโยชน์ เกิดสิ่งประดิษฐ์ ผลผลิต ผลงานและการบริการใหม่ๆ ที่ตรงตามความต้องการของตลาด ส่งเสริมและพัฒนาภูมิปัญญาให้มีคุณค่ามากขึ้น ผู้คิดค้นมีชื่อเสียงและร่ำรวย พัฒนาความสามารถของมนุษยชาติ พัฒนาการใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้คุ้มค่าและยาวนานยิ่งขึ้น ทำให้คนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น มีสิ่งอำนวยความสะดวกที่เหมาะสมตามความต้องการ และเป็นการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศชาติในระยะยาว
รูปแบบของนวัตกรรม
1. เป็นความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีใหม่ๆ หรือพัฒนาจากความรู้เดิม หรือดัดแปลง หรือปรับปรุงให้ดีขึ้น
2. เป็นผลิตผลเพื่อการบริการ ด้านสุขภาพอนามัย เครื่องอำนวยความสะดวกในบ้านเรือน สำนักงาน และยานพาหนะ และอื่นๆ
3. สิ่งประดิษฐ์ อุปกรณ์ เครื่องมือ ต้นแบบผลิตภัณฑ์ กรรมวิธี กระบวนการ โปรแกรมคอมพิวเตอร์
4. เป็นวิธีการ หรือรูปแบบวิธีคิดใหม่ๆ

ปรัชญาปฏิบัตินิยม

รากฐานปรัชญาการศึกษาในสังคมประชาธิปไตย

ปรัชญาปฏิบัตินิยม (Pragmatism) เป็นแนวคิดที่เริ่มแพร่หลายมาตั้งแต่ปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศสหรัฐอเมริกา มีนักปรัชญาโบราณคนสำคัญที่เป็นต้นเค้าของปรัชญาปฏิบัตินิยม เช่น เฮราคลิตุส (Heraclitus) พวกโสฟิสต์ (The Sophists) ฟรานซิส เบคอน (Francis Bacon) และโอกุสต์ กองต์ (Auguste Comte) นอกจากนี้ยังมีนักปรัชญาสมัยใหม่อีกหลายคนที่เป็นผู้ริเริ่มเคลื่อนไหวปรัชญาปฏิบัตินิยมในสหรัฐอเมริกา คือ ชาร์ลส์ แซนเดอร์ส เพิร์ช วิลเลียม เจมส์ และจอห์น ดิวอี้ แนวคิดของนักปรัชญาแต่ละคนมีลักษณะร่วมที่เห็นเหมือนกันว่าปรัชญาปฏิบัตินิยมเน้นลักษณะความเป็นปัจเจกบุคคล กล่าวคือคนแต่ละคนนั่นเองที่ก่อให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ เป็นผู้ประกอบกิจกรรม และนำกิจกรรมไปใช้ปฏิบัติให้เกิดประโยชน์

ปรัชญาปฏิบัตินิยมแม้จะเป็นความคิดที่ค่อนข้างใหม่แต่ก็แพร่หลายไปอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้เนื่องจากแนวคิดส่วนใหญ่เน้นความเป็นไปได้ในชีวิตปัจจุบันและอนาคต ปรัชญาปฏิบัตินิยมสอนให้ใช้วิธีการแบบทดลองโดยมีประสบการณ์เป็นพื้นฐานเพิ่มเติมด้วย จะทำให้การแสวงหาความรู้สมบูรณ์ขึ้น และทำให้คนไม่จำกัดตนเองอยู่ในวงแคบ นอกจากนี้ปรัชญาปฏิบัตินิยมมีส่วนช่วยในการพัฒนาการศึกษาเป็นอย่างมาก แนวความคิดของ จอห์น ดิวอี้ ก่อให้เกิดความคิดในการปฏิรูปการศึกษาในสังคมประชาธิปไตย จากแบบจารีตเป็นแบบก้าวหน้า โดยทำให้เห็นความจริงที่สำคัญประการหนึ่ง คือ การศึกษามิได้กเดขึ้นเฉพาะในชั้นเรียน ในแบบฝึกหัด หรือเพียงแค่ตำราที่ครูสอนเท่านั้น แต่เป็นการทดลองตลอดเวลาในประสบการณ์ของมนุษย์ การมองเห็นวัฏจักรของประสบการณ์ คือการรู้ตระหนักเกี่ยวกับวัฏจักรของการเรียนรู้ อย่างไรก็ตามปรัชญาปฏิบัตินิยมก็ยังคงมีจุดอ่อนที่สามารถโต้แย้งได้อยู่หลายประการ เช่น การเน้นความเป็นปัจเจกบุคคลมากเกินไปจะทำให้กลายเป็นคนเห็นแก่ตัวเอง มองเข้าหาตัวเองเป็นหลัก ทำให้ขาดการมองประโยชน์ของสังคม ปรัชญาปฏิบัตินิยมไม่ได้ดูถึงแก่นแท้ของสิ่งใดและมีอยู่อย่างไร แต่ดูเพียงว่ามันทำงานอย่างไรในกระบวนการนั้น ในด้านศาสนาปรัชญาปฏิบัตินิยมเป็นพวกที่ปฏิเสธพระเจ้า

ถึงแม้ว่าปรัชญาปฏิบัตินิยมจะเสนอแนวคิดที่แตกต่างกับปรัชญาชนิดอื่นตรงที่เน้นผลทางปฏิบัติมากกว่าหลักการหรือทฤษฎี แต่ก็มิได้หมายความว่าหลักการไม่สำคัญ การที่จะแก้ปัญหาใดก็ตามจำเป็นต้องรูปหลักการสำคัญเกี่ยวกับสิ่งนั้นก่อน ขณะเดียวกันก็สามารนำหลักการหรือทฤษฎีนั้นมาใช้แก้ปัญหา ปรัชญาปฏิบัตินิยมมุ่งให้คนคำนึงถึงความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติมากกว่าจะยึดติดกับทฤษฎีใดทฤษฎีหนึ่งอย่างเดียว เพราะในชีวิตจริงของคนเรานั้นบางครั้งเราก็ไม่สามารถหาความคิดที่เป็นแบบสำเร็จรูปที่สมบูรณ์พร้อมเพื่อนำไปใช้แก้ปัญหาที่เราเผชิญอยู่ได้ ดังนั้นการเปิดใจให้กว้างและพิจารณาปัญหาจากหลายๆ ด้าน อาจช่วยให้การดำเนินชีวิตของมนุษย์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและมีค่ามากยิ่งขึ้นโดยเฉพาะด้านการศึกษาในสังคมประชาธิปไตย

โครม!

"โครม" เป็นเรื่องราวของการโต้แย้งในข้อสรุปทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับการสูญพันธุ์ของไดโนเสาร์ โดยนักวิทยาศาสตร์แต่ละกลุ่มมีแนวคิดหรือข้อสันนิษฐานของตน ซึ่งได้จากการสำรวจและศึกษาวิจัยจากข้อมูลในหลายๆ องค์ประกอบ แล้วนำมาเชื่อมโยงเป็นทฤษฎีของตนเองขึ้น ต่างฝ่ายก็มีทั้งข้อสนับสนุนและโต้แย้งที่ยังหาข้อสรุปไม่ได้ แต่ที่สำคัญประเด็นข้อขัดแย้งเหล่านี้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาในวิทยาการด้านต่างๆ อย่างมากมาย ซึ่งนับว่าเป็นผลดีในแง่ของความหลากหลายทางวิชาการ

ประเด็นข้อขัดแย้งทางวิทยาศาสตร์ที่ว่า เริ่มจากการขุดพบก้อนหินรูปร่างประหลาดที่เมืองแมนสัน ในรัฐไอโอวา นักวิทยาศาสตร์ได้ตั้งข้อสันนิษฐานเกี่ยวกับที่มาของหินอย่างผิดพลาด แต่ต่อมาเมื่อได้มีการศึกษาวิจัยอย่างจริงจังกลับกลายเป็นว่าเป็นหินจากนอกโลก โดยสรุปคือ ลักษณะทางภูมิศาสตร์ของเมือง แมนสันเกิดจากอุกกาบาตจากนอกโลกพุ่งชน

จากข้อสรุปดังกล่าวทำให้นักวิทยาศาสตร์หลายคนในช่วงต้นศตวรรษ 1950 อาทิเช่น ยูจีน ชูเมกเกอร์ (Eugene Shoemaker) และ เอเลนอร์ เฮลิน (Eleanor Helin) เริ่มสำรวจระบบสุริยจักรวาลจริงจัง ทำให้ค้นพบดาวเคราะห์น้อยเป็นจำนวนมากในระบบสุริยจักรวาล แต่สิ่งสำคัญคือ ไม่มีใครไปเบี่ยงเบนทิศทางไม่ให้พุ่งชนโลกได้ นั่นคือ ดาวเคราะห์น้อยดวงไหนๆ ก็มีโอกาสพุ่งชนโลกได้ทั้งนั้น ซึ่งสรุปแล้วมีดาวเคราะห์น้อยราวๆ 2,000 ดวงที่พอจะทำลายล้างอารยธรรมของโลกได้ ดวงที่เคยผ่านโลกไปในระยะใกล้ประมาณ 170,000 กิโลเมตร ซึ่งพบเมื่อปี 1991 คือ 1991 BA

ในขณะที่จีน ชูเมกเกอร์ กำลังเตือนให้โลกรับรู้ในอันตรายของระบบสุริยะ มีการค้นพบของนักธรณีวิทยาที่อิตาลีตอนต้นปี 1979 เกี่ยวกับแถบดินสีแดงๆ ขาวๆ ที่เป็นตัวแบ่งระหว่างชั้นหินปูนโบราณสองชั้น ชั้นหนึ่งมาจากยุคครีเตเชียส อีกชั้นเป็นยุคเทอร์เชียรี สิ่งที่พบนี้เรียกกันว่า พรมแดนเคที (KT boundary) สิ่งนี้ใช้บ่งบอกระยะเวลา 65 ล้านปีก่อน อันเป็นช่วงเวลาที่บันทึกของฟอสซิลระบุว่า ไดโนเสาร์และสัตว์สปีชีส์อื่นๆ ประมาณครึ่งโลกได้สุญพันธุ์ไปอย่างฉับพลันทันที ในเรื่องนี้ทำให้วอลเตอร์ อัลวาเรซ (Walter Alvarez) ต้องศึกษาหาหลักฐานมาประกอบแนวคิดซึ่งขัดแย้งกับความเชื่อดั้งเดิมว่าการสูญพันธุ์ของไดโนเสาร์ค่อยๆ สูญพันธุ์ไปโดยใช้เวลาหลายล้านปี อัลวาเรซได้รับความช่วยเหลือจากพ่อของเขา ลูอิส อัลวาเรซ (Luis Alvarez) ซึ่งเป็นนักนิวเคลียร์ฟิสิกส์รางวัลโนเบล และเพื่อนร่วมงาน แฟรงค์ อาซาโร (Frank Asoro) ใช้เทคนิคการวัดองค์ประกอบทางเคมีโดยใช้กระบวนการที่เรียกว่า "การวิเคราะห์กิจกรรมทางนิวตรอน" ผลการทดลองบ่งชี้ว่า "โลกเคยถูกดาวเคราะห์น้อยหรือไม่ก็ดาวหางพุ่งชน" ซึ่งอ้างอิงมาจากการตรวจวิเคราะห์อิริเดียมที่มีมากกว่าระดับปกติถึงหลายร้อยเท่า แต่ฝ่ายตรงข้ามกับทฤษฎีของ อัลวาเรซ คนสำคัญคือ ชาร์ลส์ ออฟฟิชเชอร์ (Charles Officer) ยืนกรานว่า อิริเดียมสะสมจากกิจกรรมของภูเขาไฟ มิใช่เกิดจากการระเกิดใหญ่ขึ้นครั้งเดียวแล้วทำให้ไดโนเสาร์สูญพันธุ์

หลักฐานที่ยืนยันแนวความคิดของอัลวาเรซอีกประการหนึ่งคือหลุมอุกกาบาต แต่จากการปรับปรุงข้อมูลทางธรณีวิทยาระบุว่า แมนสันไม่ใช่หลุมอุกกาบาต อย่างไรก็ตามกลับมีการค้นพบจุดที่อุกกาบาตที่เมืองชิกซูลับ (Chicxulub) ของประเทศเม็กซิโกในปี 1990 และเป็นเวลาที่ประจวบเหมาะคือ มีการพุ่งชนของดาวเคราะห์โดยธรรมชาติ คือ ดาวหางชูเมกเกอร์-เลวี 9 พุ่งชนดาวพฤหัส การพุ่งชนครั้งนี้สร้างความเสียหายให้กับพื้นผิวดาวพฤหัสเท่ากับโลก เกิดความเสียหายมากกว่าที่ประเมินไว้ ซึ่งเป็นหลักฐานยืนยันความคิดของอัลวาเรซ

การพุ่งชนของดาวเคราะห์หรือดาวหางได้มีการประเมินสถานการณ์ไว้อย่างน่าสนใจ ดังนี้

1. อุณหภูมิที่สูงถึง 60,000 เคลวิน หรือสิบเท่าของอุณหภูมิดวงอาทิตย์เมื่อผ่านเข้ามาในชั้นบรรยากาศ ทุกสิ่งในทางผ่าน เช่น บ้านเรือน ผู้คน รถ จะหดเหี่ยวและหายไปเหมือนเยื่อกระดาษบางๆ ที่โดนเปลวไฟ

2. แรงระเบิดจะกระจายหิน ดิน และก๊าซร้อนจัด ออกไปโดยรอบในรัศมี 250 กิโลเมตร สิ่งมีชีวิตจะตายด้วยแรงระเบิดและไกลออกไปถึง 1,500 กิโลเมตร การทำลายล้างจากระเบิดจึงค่อยๆ สงบลง

3. ผลจากการพุ่งชนก่อให้เกิดแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด เกิดคลื่นสึนามิภายใน 1 ชั่วโมง เมฆที่เกิดจากฝุ่นผงจะปกคลุมโลก ชั้นบรรยากาศไอโอโนสเฟียร์ที่ถูกปกคลุมจะทำให้ระบบต่างๆ ถูกทำลาย และทำให้สภาวะอากาศของโลกเลวร้ายต่อมาอีกราว 10,000 ปี

4. เป็นเรื่องที่เป็นไปได้ยากที่จะตรวจพบดาวเคราะห์น้อยหรือดาวหางที่จะพุ่งเข้ามาชนโลก และถึงตรวจพบล่วงหน้าเป็นปีก็ไม่อาจรับมือกับสถานการณ์ได้ จากการคำนวณพบว่าทุกๆ หนึ่งล้านปีจะมีการพุ่งชนครั้งใหญ่